Monumentu-multzoen ibilbidea

Ibilbide zirkular hau Zallako hirigunetik abiatzen da Bolunburu eta La Mellako monumentu-multzoetaraino, Kadagua ibaiaren ondotik doan pasealekuari jarraituz. Ibilbidea Zallako Udalaren egoitza den Murga jauregitik abiatzen da. XVII. mendeko eraikuntza barrokoa da, fatxadan Salcedotarren eta Aiaratarren armarria duena. Bost kontinenteetatik ekarritako 30 zuhaitz espezie baino gehiago dituen lorategi batez inguratuta dago.

Monumentu-multzoetarako bidean, 1904an inauguratutako Irlandesas ikastetxearen ondotik igaroko gara (egungo komunitatearen ernamuina). Aurrerago, Zariketeko San Pedro ermita topatuko dugu. Zalla Artilearen Ibilbidearen parte izan zen garai batean, eta baita Compostelako Ahaztutako bidearena ere. Elezaharrak dio San Pedro de Zarikete baselizara bide batetik joanez eta bestetik itzuliz begizkoen aurkako babesa aurkitzen zutela erromesek.

Kadagua ibaiaren arroan gaudela, laster iritsiko gara Bolunburuko atsedenlekura. Gune ezin hobea da geldialdi bat egiteko, gorputza indarberritzeko eta inguruneaz gozatzeko. Burdinola batzuen eta errota zahar baten hondarrek, dorretxe batek eta 1610. urteko Santa Ana baseliza ederrak osatutako monumentu-multzo bat dago hemen.

Kilometro pare bat aurrerago beste multzo bat agertuko zaigu (La Mellakoa), XVII. mendeko San Antonio baseliza buru duena. Multzoa Kadagua ibaiaren bi aldeetan dagoen sakonune batean dago, mendi artean. Multzoa hilobi-kapera pribatuen eredu bitxia da. Aipatutako ermita, Urrutia jauregiak, bi burdinolek, errota batek, hainbat etxebizitzek eta Terreros dorretxeak osatzen dute. Oraindik ere zutik dirau xarma handiko multzo honen zati gehiena.

Gure abiapuntura itzuliko gara La Roblako trenbide zaharraren trazadurari jarraitzen dion bidegorritik. Hala ere, 500 metroko tarte bat errepide zaharretik igarotzen da.

Hemendik oso gertu Zallako aztarnategi arkeologikorik handiena dago: Bolunburuko kastroa, Bigarren Burdin Aroko herrixka gotortua.